موزه یکی از مهمترین و شاخص ترین ساختمان های فرهنگی هنری به شمار می رود و در یک دهه گذشته معمارن مشهوری مثل جان نوول، زاها حدید، نورمن فاستر و کنگو کوما آثار شگفت انگیزی از معماری موزه را ارائه کرده اند. بررسی معماری موزه های مختلف برای دانشجویان معماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به آنها کمک می کند که از این نمونه ها برای الگوبرداری در طراحی موزه استفاده کنند.
در این بخش بصورت مختصر به بررسی تاریخچه موزه در ایران و جهان پرداخته ایم و توضیحاتی در خصوص 6 نمونه از موزه های مطرح را ذکر کرده ایم. البته در انتهای این مطلب منبعی برای بررسی کاملتر معماری موزه های مختلف را به شما معرفی کرده ایم که می توانید از مطالب جامعی که در این منبع ذکر شده برای پروژه های دانشجویی خود استفاده کنید.
موزه ها به عنوان نمایشگاهی از داشته های تاریخی، فرهنگی، هویتی و ادبی هر ملت، اهمیت بسزایی در ترسیم چهره ملی و بین المللی آن ملت و معرفی هویت آبا و اجدادی آنها دارند و می توان از موزه به عنوان دریچه ای رو به چشم انداز توسعه گردشگری فرهنگی یاد کرد.
موزه ها به طور کلی به تاریخچه می پردازند. حال این تاریخچه می تواند مربوط به شیوه زندگی مردمان قدیم باشد یا اینکه چگونه لوله پلیکا اختراع شد و به محصول امروزی تبدیل شد؟ در بسیاری از کشورهای پیشرفته موزه های مختلف را می توان در ابعاد مختلف، با اشیای متفاوت و کارکردهای مختلف دید. موزه ها نقش موثری در جذب گردشگران دارند، به ویژه در ایران که فعالترین حوزه مربوط به گردشگری فرهنگی است.
تعریف موزه
موزه کلمه ای یونانی است که از “موزه یون” به معنای مجلس فرشتگان الهام گرفته است. اصولا موزه به محلی گفته می شود که در آن مجموعه ای از آثار باستانی، صنعتی، هنری و اشیاء باارزش نگهداری می شوند و آن ها را در معرض نمایش همگان قرار می دهند.
انسان امروزی در هر جای این کره خاکی از دیدن آثار باقی مانده از انسان های گذشته، که نشانه هایی از فطرت و فرهنگ انسان و شیوه های پاسخ او به این نیازها، گرایش به خلاقیت انسان و تولید او و آثار این گرایش، زیبایی و درک زیبایی شناسی انسان و خلق زیبایی وبالاخره صنعت و هنر انسان در آنها نهفته است و بیانگر رابطه اصولی و تنگاتنگ بین مغز و دست های اوست و یا به مفهومی دیگر بیانگر رابطه اندیشه و عمل اوست، لذت می برد، عبرت می گیرد، می آموزد و همه اینها موجب بقاء و پیشرفت او می شود.
تاریخچه موزه در جهان
می توان گفت که اولین موزه هایی که توسط بشر ساخته شده بود، هدف خاصی نداشت و فقط اماکن و پرستشگاه های مقدسی همچون کلیساهای کاتولیک، معابد یونانی و پرستشگاه های بودایی در ژاپن را شامل می شد.
سیصد سال پیش از میلاد مسیح بطلمیوس اول که یکی از سرداران لشگر اسکندر مقدونی بود شروع به ساخت ساختمانی به نام موزه در کنار کاخ خود در شهر اسکندریه نمود. این ساختمان بزرگ شامل بخش های متعددی بود که می توان به یک دانشگاه بزرگ، کتابخانه، آزمایشگاه، رصدخانه و باغ گیاهان و جانوران اشاره کرد.
اولین موزه شخصی در سال 1683 میلادی بازگشایی شد، که افراد می توانستند از آثار جمع آوری شده در این مجموعه دیدن کنند. این مجموعه در آکسفورد انگلستان و با نام آشمولین به عنوان اولین موزه شخصی شناخته می شود.
با پیدایش دوره رنسانس که باعث تحول عظیم فرهنگی هنری، در اروپا شد، توجه به موزه ها بسیار بیشتر از قبل شد و در این زمان موزه ها ارزش واقعی خود را پیدا و به جایگاه شایسته خود رسیدند.
تاریخچه موزه در ایران
همانند بسیاری از پدیده های جهان که در قرن نوزدهم وارد ایران شد، موزه هم در همین دوره وارد فرهنگ ایران شد. در سال 1249 شمسی هنگامی که ناصرالدین شاه به اروپا سفر کرد و از موزه هایی که در کشور های روسیه، فرانسه، انگلیس، ایتالیا، سوئیس، آلمان و اتریش ساخته شده بود دیدن کرد، تصمیم گرفت که در ایران نیز مکانی را همانند این کشور ها تاسیس کند و آثاری را در آن گردآوری کند.
ناصرالدین شاه پس از بازگشت به ایران دستور داد گوشه ای از کاخ گلستان را به شکل موزه در آورند. البته این موزه جنبه همگانی نداشت و فقط مختص به شخص شاه و اطرافیان او بود. چیزی نگذشت که این موزه منحل شد و جواهرات موجود در آن به خزانه بانک مرکزی و سلاح های ارزشمند جمع آوری شده در آن به موزه دانشکده افسری تحویل داده شد.
با پیدایش دوره مشروطه صنیع الدوله که وزیر معارف وقت بود، دستور به تشکیل کار گروهی داد که وظیفه این کار گروه سر و سامان دادن به وضعیت نابسامان حفاری های غیر مجاز بود. در همین زمان بود که موزه ایران معارف ساخته شد. این موزه در برگیرنده آثاری همچون اشیای عتیقه، کاشی، سفال، سکه و سلاح بود. که می توان به عنوان اولین گام مؤثر در تاریخ موزه داری ایران به آن اشاره نمود.
در این موزه آثاری از هزاره ششم پیش از میلاد تا دوران های مختلف اسلامی در دوطبقه به نمایش گذاشته شده است.
بررسی 6 موزه مشهور با معماری جذاب
در این بخش 6 نمونه موردی از معماری موزه ها را بررسی کرده ایم. همچنین می توانید برای بررسی معماری موزه های دیگر به سایت درآمد برتر مراجعه نمایید. برای بررسی و معرفی این 6 نمونه موردی در ادامه با ما همراه باشید.
معماری موزه آقاخان
موزه آقاخان موزه ای در زمینه هنر و فرهنگ اسلامی در تورنتو کانادا واقع است. این موزه توسط تراست آقاخان برای فرهنگ سرمایه دهی شده و شامل آثار هنری شاخص و میراث فرهنگی تمدن های اسلامی است. این آثار از مجموعه شخصی کریم آقاخان، مؤسسه مطالعات اسماعیلی و مجموعه شخصی شاهزاده صدرالدین آقاخان عموی شاهزاده کریم آقاخان گردآوری شده اند و نمایانگر پیشرفت های مسمانان در زمینه های گوناگون هنری و علمی در طول تاریخ هستند. موزه و مرکز اسلام اسماعیلی مجاور آن، در زمینی به مساحت تقریبی ۷ هکتار و با هزینه ۳۰۰ میلیون دلار کانادا بنا شده و هدف آن جذب بازدیدکننده تا مرز ۲۵۰ هزار نفر در سال است. مشابه موزه های دیگری که عنوان هنر اسلامی را بر خود دارند، در موزه آقاخان نیز بیشتر آثار را هنرمندان ایرانی آفریده اند.
معماری موزه هنرهای معاصر
معماری موزه هنرهای معاصر توسط کامران دیبا در سبک معماری مدرن و با الهام از بادگیرهای کویری ایران طراحی شده است. معماری ساختمان موزه از مجموعه ای از فضاهای بسته و حیاط میانی تشکیل شده است. مسیری مارپیچ به صورت چرخشی بازدیدکنندگان را به سمت پایین هدایت می کند. معماری فضاهای بسته دارای قاعده ای هشت ضلعی نیمه منظم و طاق بلندی است که بر فراز آن نورگیر سقفی بزرگی با چهار بادگیر قرار دارد. چینش منظم گالری های مشرف به خیابان، نسبت به حیاط مرکزی مشهود است. هشت نگارخانه موزه که با اختلاف سطح بی نظیری نسبت به هم با چینشی منظم بنا شده اند. تناسب موجود در تک تک اجزای مقطع سبب ایجاد وحدت در عین کثرت در کلیت بنا می شود. نورگیرها در داخل بنا با نور غیر مستقیمی که ایجاد می کنند با توجه به شکل متفاوت گالری ها به عنوان عنصری وحدت بخش و آشنا عمل می کنند.
معماری موزه لوور پاریس
طرح معماری موزه لوور پاریس ، مجموعه ای از ساختمان های یکپارچه است که بزرگ ترین موزه جهان شناخته شده و موزه ای است که مشهورترین نقاشی هان در آن قرار دارد. اگرچه هدف از ساخت موزه تنها جایگاهی برای هنر نبوده است، در قرن ۱۲ ابتدا به عنوان قلعه ای مستحکم برای شهر رو به رشد پاریس در نظر گرفته شد. پادشاه فیلیپ دوم قبل از خروج ارتش صلیبی دستور به ساخت آن را در سال ۱۱۹۰ صادر کرد. این قلعه به سبک رومانسک و دارای قوس های رومنی، دیوارهای ضخیم و ظاهری عظیم الجثه است. در عصر معاصر، هرم بزرگ واقع در ورودی موزه لوور پاریس توسط معماری آی. ام. پی ساخته شده که هرمی متشکل از ۶۳۷ پانل شیشه ای است. هرم تعبیه شده در ورودی حیاط موزه لوور پاریس دارای مقیاس و تناسبی برابر هرم بزرگ گیزا است.
معماری موزه هنر دنور
موزه هنر دنور در مرکز شهر دنور آمریکا قرار گرفته است، در این مرکز با توجه به ساخت گالری های هنری، مغازه ها و رستوران ها و بافت جدید به وجود آمده است. این بنا به صورت حجمی برفراز مجموعه ای از تکیه گاه ها قرار گرفته و در فضا به صورت حجمی سیال معلق است. در طراحی این مجموعه شهری، کوه های راکی در دوردست الهام بخش عمارت بوده اند. صفحات تیتانیوم در نمای موزه تصویر قله های کوه راکی که در نزدیکی موزه قرار دارد را منعکس می کنند. در این موزه بر روی سازه دافع جاذبه کار شده است که در آن عناصر عمودی وجود ندارد و تنها هسته عمودی آن آسانسورها هستند.
معماری موزه کودکان هیوگو
این موزه بر تپه ای مشرف بر یک دریاچه وسیع قرار گرفته است و دارای امکانات فرهنگی برای آموزش هنری کودکان می باشد. این امکانات شامل سه قسمت است که عبارتند از: موزه اصلی، یک میدان ارتباطی و یک مجموعه کارگاهی که همگی به وسیله یک مسیر طولانی به یکدیگر متصل شده اند و دیوارهایی که به علت شیب زمین به طور مهیجی قطعه قطعه شده اند این راه را مشخص می کنند.
موزه اصلی مجموعه ای چند کارکردی است که شامل کتابخانه، تئاترهای روباز و مسقف، نگارخانه نمایشگاهی، تالار چند منظوره و رستوران می باشد. همچنین این موزه خود شامل دو حجم متفاوت است. در یکی از آنها که به یک حجم پنکه مانند شباهت دارد، سالن‌های تئاتر قرار دارد. چندین استخر مصنوعی نیز اطراف موزه را فرا گرفته اند و میدان میانی یک فضای خارجی محصور است که شامل شبکه ای متشکل از شانزده ستون به ارتفاع ۹ متر می باشد. مجموعه کارگاهی نیز از یک ساختمان دو طبقه تشکیل شده که پلانی به شکل مربع دارد و در یک میدان قرار گرفته است.
معماری موزه گوگنهایم بیلبائو
معماری موزه گوگنهایم بیلبائو اثر فرانک گری، نمونه ای از موزه ها با محوریت فضای نمایش است. موزه گوگنهایم بیلبائو شکل خاصی دارد و با سطوح منحنی طراحی شده است. احجام منحنی شکل ساختمان که به ظاهر تصادفی طراحی شده اند به گفته معمار بنا نور را بازتاب می دهند. وقتی در سال ۱۹۹۷ این موزه به روی عموم مردم باز شد، بیشتر به دلیل سبک طراحی مورد توجه قرار گرفت. شکل اصلی بنا مانند کشتی و شیشه های بکار رفته در آن شبیه فلس ماهی است که به دلیل وجود درخشندگی تیتانیوم در بنا بازتاب نور را تقویت می کند.
اگر مایلید که اطلاعات بیشتری را در خصوص موزه کسب کنید، می توانید عبارت معماری موزه را در سایت درآمد برتر (daramadebartar.ir) جستجو کنید و اطلاعات کاملی در خصوص بیش از 30 موزه مطرح ایران و جهان را دریافت کنید.