این روزها ساختمان‌های کم طبقه در کلان‌شهرها کمتر مشاهده می‌شود و جای آن‌ها را برج‌ها و ساختمان‌های بلند گرفته‌اند. با این شرایط، وجود آسانسور برای ساختمان‌های بلند یک الزام است. آسانسورها بر حسب تعداد طبقات، ظرفیت و … دارای تحمل وزن متفاوتی هستند و برای طراحی ابعاد آن‌ها، باید فاکتورهای مختلفی را در نظر گرفت. یکی از بخش‌های مهم برای نصب آسانسور در یک ساختمان، چاله آسانسور است؛ رعایت و در نظر گرفتن ضوابط چاله آسانسور و استاندارهای مربوط به نصب آن الزامی و حیاتی است. در این مقاله قصد داریم شما را با ضوابط چاه آسانسور بیشتر آشنا کنیم. پیشنهاد می‌کنیم در ادامه مطلب ما را همراهی بفرمایید.
آسانسور و اجزای آن
آسانسور یا بالابر یک سیستم مکانیکی، برای جابه‌جایی تعداد مشخصی از افراد با تحمل وزن مشخصی است. این سیستم در درون فضایی به نام چاه آسانسور در ساختمان قرار می‌گیرد. آسانسور از اجزای مختلفی تشکیل شده‌است؟ در ادامه به شرح اجزای آسانسور می‌پردازیم.
موتورخانه
انرژی‌بخش و نیرو محرکه آسانسور. این بخش، تابلو کنترل آسانسور و باقی قسمت‌های کنترلی را در خودش جای می‌دهد.
کابین آسانسور
اتاقک یا فضایی است که مسافرین در آن قرار می‌گیرند و دارای کف، سقف، دیوارها و درب اتومات یا مکانیکی است.
شاسی آسانسور
پروفیل‌هایی است که در چهار طرف چاه آسانسور قرار می‌گیرند و اسکلت چاه آسانسور را مشخص می‌سازند. این بخش محل نصب ریل‌ها و باقی متعلقات است.
وزنه تعادل
این وزنه یا وزنه‌ها برای حفظ تعادل آسانسور قرار داده می‌شوند. وزنه تعادل وقتی که موتور آسانسور توسط کابل‌ها، کابین را به بالا می‌کشد، برای حفظ تعادل، به پایین حرکت می‌کند.
سیستم ترمز ایمنی یا پاراشوت
این بخش برای مواقع اضطراری است که وقتی آسانسور با سرعتی غیرعادی حرکت کرد، فعال شده و کابین را متوقف کند. سیستم ایمنی ترمز معمولاً در بخش زیرین یا بالای چهارچوب کابین و وزنه تعادل قرار داده‌می‌شود.
منظور از چاله آسانسور چیست؟
تمامی بخش‌های مختلف یک آسانسور در درون قسمتی به نام چاه آسانسور در ساختمان قرار می‌گیرند. چاه آسانسور به فضایی گفته می‌شود که مانند یک تونل عمودی است و از پی تا سقف آخرین طبقه ساختمان و اتاقکی که در بالای ساختمان و در حکم موتورخانه آسانسور است، کشیده شده. کابین، شاسی و سایر بخش‌های مختلف آسانسور در داخل همین تونل قرار می‌گیرند. چاه آسانسور با دیوارهای داخلی طبقات و درب‌ها محصور می‌شود.
ضوابط چاله آسانسور
برای نصب آسانسور، ابتدا باید فضای آسانسور در ساختمان در نظر گرفته شود. در نظر گرفتن فضای مربوط به چاله آسانسور ابتدایی‌ترین مرحله نصب آسانسور است. همچنین در نظر گرفتن فضای مناسب برای چاله آسانسور یکی از موارد مهم در تأمین ایمنی آسانسور است. در ادامه ظوابط مربوط به ابعاد، آب‌بندی و حفر چاله آسانسور را شرح می‌دهیم.
ضوابط چاله آسانسور: تعیین تعداد آسانسور
پیش از این‌که ابعاد آسانسور مشخص شود، باید تعداد آسانسور مورد نیاز با توجه به تعداد طبقات و ظرفیت تعیین شود. تعداد آسانسور مورد نیاز یک ساختمان با توجه به حجم تردد افراد در ساختمان تعیین می‌شود. در این مورد باید ضوابط مربوط به مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان در نظر گرفته‌شوند.
طبق بند ۱۵-۲-۱-۲، ساختمان‌هایی که مسیر عمودی آن‌ها بیش از ۷ متر از کف ورودی اصلی باشد، حتماً نیاز به آسانسور دارند. بر اساس بند ۱-۲-۱-۳، ساختمان‌های ۸ طبقه با طول مسیر حرکت ۲۸ متر و بیشتر از کف ورودی اصلی، باید حداقل دو آسانسور داشته باشند؛ حتی اگر طبق محاسبات به این نتیجه برسیم که یک دستگاه آسانسور کفایت می‌کند. در ساختمان‌هایی که از ورودی اصلی، مسیر حرکت عمودی بیش از ۲۱ متر باشد، طبق بند ۱۵-۲-۱-۴ قانون ساختمان، باید حداقل یک دستگاه آسانسوری که مناسب حمل بیمار با برانکارد باشد، در نظر گرفته‌شود. همچنین، در ساختمان‌هایی که چند آسانسور دارند، حتماً باید یکی از آسانسورها قابلیت حمل ویلچر را داشته باشد.
ضوابط چاله آسانسور: ابعاد چاله
یکی دیگر از ضوابط چاله آسانسور ابعاد آن است. ابعادی که برای چاه آسانسور در نظر گرفته‌می‌شود، حدوداً ۲۰ سانتیمتر از هر طرف، بیشتر از ابعاد کابین آسانسور است. برای چاله آسانسور هم ۱۰ سانتی متر به ابعاد چاه اضافه می‌کنند تا فضای کافی برای نصابان در رابطه با اجرای آرماتورهای جانبی چاله یا چاهک آسانسور در نظر گرفته شد‌ه‌باشد.
– درنهایت ابعاد چاله یا چاهک آسانسور باید تقریباً به اندازه همان ابعاد چاه آسانسور باشد.
– حداقل عرض کابین آسانسور در ساختمان‌های عمومی، ۱۱۰ سانتی متر و حداقل عمق ۱۴۰ سانتی متر باید باشد.
– برای آسانسور ویلچربر، حداقل ابعاد کابین ۱۴۰*۱۱۰ سانتی متر باید باشد. عرض بازشو در کابین باید حداقل ۸۰ سانتی متر باشد و آسانسور باید مجهز به سیستم تراز طبقه مجدد و دکمه باز ماندن در کابین برای مدت طولانی‌تر از زمان عادی بسته‌شدن باشد.
– برای آسانسور برانکاردبر، حداقل ابعاد کابین باید ۲۱۰*۱۱۰ سانتیمتر باشد. عرض بازشو در کابین باید حداقل ۹۰ سانتی متر و آسانسور مجهز به سیستم تراز طبقه مجدد و دکمه باز شدن در کابین برای مدت طولانی‌تر از زمان بسته‌شدن عادی در باشد.
بیمه ساختمان و بیمه آتش سوزی
یکی از مواردی که در ساختمان‌سازی و درکل ساختمان، بسیار حائز اهمیت است و شاید افراد زیادی نباشند که از آن آگاهی داشته باشند، مسئله بیمه ساختمان است. همان‌طور که می‌دانید، بیمه آتش سوزی از بیمه‌های مربوط به ساختمان است که ساختمان شما را، اعم از صنعتی و غیر صنعتی، در برابر حوادثی مانند آتش سوزی، صاعقه و انفجار بیمه می‌کند. این بیمه علاوه بر حوادث ذکر شده، پوشش‌های دیگری مانند: بیمه زلزله، پوشش سیل، طوفان، آتشفشان، سقوط هواپیما و برخورد اجسام خارجی به ساختمان و … دیگر حوادث را نیز شامل می‌شود که این پوشش‌های اضافی، جزء پوشش‌های اختیاری هستند و افراد می‌توانند بر حسب تمایل، این پوشش‌ها را نیز به بیمه‌نامه خود اضافه کنند.
بیمه آسانسور
یکی دیگر از بیمه‌هایی که در ساختمان‌هایی که مجهز به آسانسور هستند بسیار مفید و کارساز است، بیمه مسئولیت آسانسور یا بیمه آسانسور است. اگر در ساختمانی، حادثه‌ای برای افرادی که از آسانسور استفاده می‌کنند به وقوع بپیوندد، آنگاه مدیر ساختمان، مالک ساختمان و شرکت سرویس و نگهداری آسانسور مقصر شناخته می‌شوند و باید خسارت بپردازند. ولی اگر این افراد از قبل، بیمه مسئولیت آسانسور داشته باشند، آنگاه شرکت بیمه خسارات افراد زیان‌دیده را جبران می‌کند. شرکت بیمه برای آسانسورهای نفربر، فوت، نقص عضو و هزینه‌های پزشکی افراد حادثه‌دیده را پوشش می‌دهد. برای آسانسورهای حمل بار، به غیر از موارد ذکرشده، خسارت مالی بار هم توسط شرکت بیمه جبران می‌شود.
برای آگاهی از هزینه بیمه آتش سوزی ساختمان و بیمه آسانسور، می‌توانید به سامانه بیمه دات کام که معتبرترین و جامع‌ترین سامانه بیمه‌ای کشور است مراجعه کنید. این سامانه بیمه‌ای آنلاین علاوه بر خدماتی مانند استعلام هزینه انواع بیمه‌ها و مقایسه شرکت‌های بیمه‌ای مختلف، امکان خرید آنلاین بیمه مورد نظر شما را هم می‌دهد. شما با اطمینان خاطر و تنها با چند کلیک ساده، می‌توانید اقدام به خرید بیمه آسانسور نمایید.
در آخر باید گفت که با توجه به این‌که آسانسور اکنون بخش جدانشدنی از آپارتمان‌هاست، رعایت ضوابط چاله آسانسور که اولین قدم در نصب آسانسور است بسیار ضروری است. این کار باید حتماً تحت نظر مهندسین ناظر سازه، معماری، نقشه‌بردار، تأسیسات برقی و مکانیکی و با رعایت کامل اصول و ضوابط چاله آسانسور انجام شود تا ایمنی افراد استفاده‌کننده از آن تأمین شود.
ماخذ: مجله بیمه (https://bimeh.com/mag )