چکیده : میلگرد بستر در بین ردیفهای دیوار قرار میگیرد و میان ملات بستر بین دو ردیف مدفون میشود. با توجه به این توضیح عرض و ضخامت این المان بستگی به عرض دیوار و ضخامت ملات بستر آن دارد.
معمولاً در زمان بروز زلزلهها، شاهد خرابیهای عظمیمی هستیم و همواره خاطرات تلخی پس از این گونه حوادث شاهد هستیم. ما از زمان و نحوه بروز حوادث ناگزیریم، اما میتوانیم از تجربیات گذشته استفاده کنیم تا در آینده میزان خسارات مالی و جانی کمی را شاهد باشیم.
برای اینکه سازههای ما ایمنیهای لازم را داشته باشد، ارگانهایی ناظر در ایران و البته کل دنیا وجود دارند که اقدام به وضع مقرراتی میکنند، که رعایت آنها سبب بالا رفتن ایمنی سازهها میگردد. در کشور ما نیز تجربیات تلخ گذشته همواره سبب ایجاد الزاماتی جدید در این راستا بوده است. طی سالهای اخیر صنعت ساختمانسازی در کشور ما همواره در جهت ایمنی سازی فنداسیون اصلی ساختمان تلاش کرده و خوشبختانه در این مسئله موفق نیز بودهاست. طوری که طبق راستیآزماییهایی که در طی سالهای اخیر داشتهایم شاهد بودهایم که سازهها دارای ایمنی خوبی هستند. اما بدون شک همچنان نواقص و عیوب زیادی باقی است. یکی از این نواقص نپرداختن یا کمتر پرداختن به المانهای غیرسازهای ساختمانها بود. منظور از المانهای غیرسازهای دیوارهای غیرباربر داخلی و خارجی، راهپلهها، جانپناهها و … میباشد. طوریکه طی زلزلههای اخیری که شاهد بودیم، بیشترین تخریبها در دیوارهای داخلی و پیرامونی ساختمان بود و اسکلت اصلی سازه ایمنی و عملکرد مناسبی داشت.
این مسائل سبب شد تا آییننامههایی با هدف تقویت دیوارهای داخلی و پیرامونی ساختمان ها وضع گردد. این آییننامهها اقدام به معرفی المانهایی برای تسلیح دیوارها کردند. المانهایی مانند وال پستها، وادارها و میلگرد بستر.
ما در این مقاله میخواهیم در مورد المان میلگرد بستر صحبت کنیم. میلگرد بستر یکی از ساختارها یا المانهایی است که برای تقویت و استحکام دیوارهای ساختمان استفاده میشود. در گذشته دیوارها کاملاً به صورت ساده اجرا میشد، به این صورتکه دیوارچینی انجام میشد و هیچگونه اتصالی به سازه صورت نمیگرفت و حتی از مصالح ساختمانی سنگین مانند اجرها و بلوکهای سنگین استفاده میشد. اما امروزه استفاده از این مصالح منسوخ و حتی روشهای دیوارچینی نیز تغییر پیدا کردهاست. در طی سالهای اخیر با توجه به خساراتی که در زمان بروز زلزله و دیگر بلایای طبیعی شاهد بودیم، الزامات و مقرراتی ایجاد شد که توسط سازندگان و فعالان ساخت و ساز اجرا میشود. یکی از این الزامات استفاده از میلگرد بستر است.
انواع میلگرد بستر و اجرای آن
میلگرد بستر در دو نوع نردبانی و خرپایی تولید میشود و در کشور ما مورد استفاده قرار میگیرد. این المان از دو میلگرد یا مفتول آجدار که به وسیله یک مفتول ساده میانی به یکدیگر متصل میشوند تولید میشود به این صورت که مفتولهای کنار به موازات هم قرار گرفته و مفتول میانی به صورت زیگزاک یا به صورت قائم مفتولهای کناری را به یکدیگر متصل میکند.
میلگرد بستر در بین ردیفهای دیوار قرار میگیرد و میان ملات بستر بین دو ردیف مدفون میشود. با توجه به این توضیح عرض و ضخامت این المان بستگی به عرض دیوار و ضخامت ملات بستر آن دارد. به طور معمول مفتولهای کناری میلگرد بستر باید آجدار بوده و حداقل 4 میلیمتر ضخامت داشتهباشد، اما با توجه به ضخامت ملات بین ردیفها میتوان از مفتولهای ضخمیمتر تا 8 میلیمتر نیز استفاده کرد.
دیوارهای پیرامونی و داخلی ساختمانها عموماً باربر نیستند و به همین دلیل برای کاهش بار مرده ساختمان از بلوکها و آجرهایی نازک استفاده میشود. به طور معمول میلگرد بستر نیز در عرضهای 5.5، 11 و 15 سانتیمتری تولید میشود اما در شرایطی خاص در عرضهای دیگر نیز تولید میشود.
نکات اجرای میلگرد بستر
- نباید فاصله میان دو ردیفی که در بین آن میلگرد بستر استفاده میشود از یک متر بالاتر باشد و هر چه طبقه ساختمان فوقانیتر باشد بهتر است این فاصله کمتر باشد.
- بین میلگرد بستر خرپایی و نردبانی، استفاده از نوع خرپایی بیشتر توصیه میشود، چرا که عملکرد بهتری دارد، اما آییننامهها هیچگونه اجباری برای آن مشخص نکردهاند.
- در دیوارهایی مانند دیوار هبلکس که ضخامت ملات بستر کم است، امکان استفاده از میلگرد بستر وجود ندارد و برای تسلیح این گونه دیوارها باید از تسمه دوخت و بستهای مخصوص استفاده کرد.
- میلگرد بستر یک المان مستقل میباشد که در جهت تقویت ایمنی دیوار استفاده میشود، برای اتصال دیوار به سازه باید از گیره و قلاب مخصوص، وادارها و وال پست های سرتاسری و منقطع در کنار این المان استفاده کرد.
- میلگرد بستر باید از فولاد ضدزنگ تولید شود یا در غیر این صورت با پوشش محافظ گالوانیزه پوشانده شود، تا از زنگزدگی و پوسیدگی آن جلوگیری و عمر مفید آن بالاتر باشد. (در آییننامه استفاده از ضدزنگ تایید نشدهاست).
- میلگردهای بستر عموماً در شاخههای دو متری یا سهمتری تولید میشود.
- درصورتیکه طول دیوار بیشتر از طول شاخه میلگرد بستر باشد باید 50 برابر قطر میلگرد بستر محل اتصال دو المان بر روی هم قرار گیرند. یا در اصطلاح عامیانه اورلب شوند.
- میلگرد بستر باید کاملاً در وسط لایه ملات قرار گیرند و مدفون گردد به صورتی که حتماً لایه میانی متصل کننده میلگرد و بلوک، ملات باشد.